03 mei Bonenkoekjes
TienHerdenkt en maakt Boonenkoekjes
Voedselbon
Een potje rummikuppen sla ik nooit af. En zo zat ik laatst op een vroege vrijdagavond bij buurtvrouw Sjanie aan haar gezellig geplastificeerde keukentafel voor een stevig robbertje. Terwijl ik over de schouder van Sjanie naar buiten keek en nog net een groen stalen topje van spoorwegbrug De Hef ontwaarde legde mijn tegenspeelster geroutineerd het ene na het andere rijtje uit en was ik binnen 10 minuten verslagen. Dat was dan gelijk het laatste potje, want daar kwamen de verhalen van vroeger. Dit keer over de oorlog en de honger die ze hadden gehad in een gezin van zes kinderen waarvan de vader in het tweede jaar van de oorlog op zee tijdens een beschieting was omgekomen. En hoe Sjanie na een bomaanval met het kwartje voor de kapper nog in de hand de deur van haar ouderlijk huis opendeed en daarachter alleen nog maar vlammen vond. En dat ze zo in Rotterdam-Zuid waren terechtgekomen om als zevenjarige samen met haar zeven jaar oudere zus vervolgens nog verder zuidwaarts te lopen. Naar de Zuid-Hollandse eilanden op zoek naar eten, want er was weinig tot niks in de stad. Een dagenlange voettocht met slapen in een gastvrije boerenschuur en soms een boterham toegestopt krijgen. Bij thuiskomst lege handen, maar wel voedselbonnen uitgespaard. Met veel ontzag hoorde ik het verhaal van Sjanie aan die energiek tegenover me zat. Onverwoestbaar.
Eten in Oorlogstijd
In het vakantiehuisje vond ik een mooi boekje van het Verzetsmuseum Amsterdam wat verhaalde over wat men at in oorlogstijd. Voor de oorlog waren de borden nog overvloedig vol geschept met aardappelen, vlees en veel vette jus. Groenten ontbraken vrijwel volledig.
Nederland raakte in de beginjaren van de oorlog grotendeels afgesloten van alle import en moest noodgedwongen zelfvoorzienend worden. Volgens plan werd de landbouw ingrijpend veranderd en veeteelt moest plaats maken voor akkerbouw om zodoende meer granen, groenten, aardappelen en peulvruchten te kunnen produceren. Minder vlees dus, maar meer groenten, het liefst uit eigen tuin, en peulvruchten. Voedzamer en efficiënter.
Uit onderzoek bleek dat het dagelijks menu tot aan de Hongerwinter gezonder was dan dat voor 1940. Ook werd van regeringswege aangeraden zo min mogelijk weg te gooien. De bloemkool zelf was weliswaar smakelijker dan het groene blad rondom. Maar ook dit was eetbaar en bevatte zelfs meer vitaminen zo adviseerde de Voedingsraad. Vervang vlees door bonen, bespaar brandstof door eten in een hooikist te bereiden, verbouw zelf uw groenten en pluk eetbaar groen uit de berm. Ook werd aangeraden de eigen hond of poes goed in de gaten te houden. Klinkt me grotendeels bekend in de oren en het lijkt alsof wat destijds als noodzakelijk werd ervaren nu bij wat bewuster eten behoort.
Bonenkoekjes
In een van de boekjes die vol stond met adviesrecepten voor de huisvrouw in distributietijd vond ik een eenvoudig, maar reuze smaakvol recept voor koekjes gemaakt met witte bonen. Naast de peulvruchten had je ook geraspte kaas, een ei en boter nodig. Een kostbaar koekje voor die tijd zo lijkt me gezien de ingrediënten. En eentje die behoorlijk zwaar op de maag kon liggen. Eigenlijk een soort energiereep, maar dan in koekjesvorm.
Je kookt de bonen en mengt deze goed met het ei en de geraspte kaas. Vroeger deed je dat natuurlijk met een vork, nu kunt u dat voorzichtig in de keukenmachine doen. Zorg ervoor dat de massa redelijk grof blijft. Voeg eventueel nog wat kookvocht of juist wat bloem toe zodat deze de juiste, niet té vochtige consistentie heeft. Proef en breng op smaak met wat peper en zout. Zelf ben ik erg gecharmeerd van de combinatie witte bonen en citroen, dus voegde ik wat citroenrasp en sap toe. Het frisse van de citroen gaat goed met de vettigheid. Daarnaast nog wat fijngesneden zongedroogde tomaat en wat fijngesneden rozemarijn. Verdeel de op smaak gemaakte massa in 8 gelijke porties en maak er balletjes van. Druk de balletjes vervolgens plat en haal ze door het paneermeel. Bak ze vervolgens heel rustig bruin en warm in de hete boter en verorber!
Lieve mensen, een vredige herdenkingsdag en een vreugdevolle bevrijdingsdag!
Bonenkoekjes
400 gram gekookte witte bonen, koud
1 ei, geklopt
100 gram geraspte kaas
1 takje rozemarijn, alleen de naaldjes, fijngesneden
4 fijngesneden zongedroogde tomaatjes
1 citroen, bio, rasp en sap
1 bordje paneermeel
1 snuf peper en zout naar smaak
• Doe bonen, geklopt ei en geraspte kaas in de keukenmachine.
• Maal voorzichtig tot de massa nog wat structuur heeft.
• Stort massa in een kom en voeg rozemarijn en zongedroogde tomaat toe.
• Proef en voeg citroenrasp en sap toe totdat deze op smaak is.
• Schep goed door en voeg nu naar smaak peper en zout toe.
• Voeg wat bloem of paneermeel toe wanneer de massa nog te vochtig is.
• Draai 8 balletjes en druk deze plat tot koekjes.
• Haal de koekjes door het paneermeel.
• Bak goudbruin aan beide kanten in wat boter.
• Eet wanneer warm!